تلنگر

خداوند در آیات 155 و 156  می فرماید : «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ». امیرالمؤمنین در تفسیر این آیه می‌فرمایند: «إِنَّ قَولَنا: (إِنّاللهِ) إِقرَارُ عَلَی أَنفُسِنَا بِالمُلکِ وَ قَولَنا: (وَإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ) إِقرَارٌ عَلَی أَنفُسِنَا بِالهُلکِ»؛[1] اینکه می‌گوییم: (إِنَّا لِلّه) اقرار می‌کنیم که ما مملوک خدا هستیم و این‌‌که می‌گوییم: (وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ) اقرار می‌کنیم که همه سرانجام از دنیا می‌رویم».

این آیه ما را به گذرا بودن این عالم متوجّه می‌‌سازد و یادآوری می‌‌کند که ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم و توجّه به این نکته که ما از خود نیستیم و تمام هستی در اختیار خداست کار بندگی را آسان می‌کند و پذیرش حوادث و مصایب را سهل می‌نماید؛ زیرا کسی‌‌که تمام دارایی‌های جسمانی؛ اعمّ از سلامتی قدرت جسمی، اقتصادی و... را از خود نداند و همه را مایملک حضرت حق تلقّی کند، آن‌‌گاه که خداوند این دارایی‌‌ها را از او بگیرد و فرد دچار مصیبت شود، تحمّل آن برایش آسان است؛ زیرا اگر مالکی، ملکش را که در تصرّف دیگری است باز پس گیرد، برای شخص امانت‌دار و امین ناراحتی به‌‌بار نمی‌آورد؛ چنان‌‌چه حضرت علی (علیه‌‌السّلام) می‌فرماید : «..... آخرت شناسان روشن دل چند روز کوتاه دنیا را با صبر و شکیبایی و تحمّل انواع شداید در راه بندگی به سر برسانند تا در پی آن آسایش طولانی را دریابند، این عمل تجارت پرسودی است که پروردگارشان برای آنان مسیر بوده است».^[2]

---

[1]. نهج البلاغه، کلمات قصار، جمله 99.

[2]. ابن هیثم بحرانی، شرح نهج البلاغه، ج3، تهران: چاپخانه حیدری، بی‌‌تا، ص410.