تلنگر

خداوند در آیات 155 و 156  می فرماید : «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ». امیرالمؤمنین در تفسیر این آیه می‌فرمایند: «إِنَّ قَولَنا: (إِنّاللهِ) إِقرَارُ عَلَی أَنفُسِنَا بِالمُلکِ وَ قَولَنا: (وَإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ) إِقرَارٌ عَلَی أَنفُسِنَا بِالهُلکِ»؛[1] اینکه می‌گوییم: (إِنَّا لِلّه) اقرار می‌کنیم که ما مملوک خدا هستیم و این‌‌که می‌گوییم: (وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ) اقرار می‌کنیم که همه سرانجام از دنیا می‌رویم».

این آیه ما را به گذرا بودن این عالم متوجّه می‌‌سازد و یادآوری می‌‌کند که ما از خداییم و به سوی او باز می‌گردیم و توجّه به این نکته که ما از خود نیستیم و تمام هستی در اختیار خداست کار بندگی را آسان می‌کند و پذیرش حوادث و مصایب را سهل می‌نماید؛ زیرا کسی‌‌که تمام دارایی‌های جسمانی؛ اعمّ از سلامتی قدرت جسمی، اقتصادی و... را از خود نداند و همه را مایملک حضرت حق تلقّی کند، آن‌‌گاه که خداوند این دارایی‌‌ها را از او بگیرد و فرد دچار مصیبت شود، تحمّل آن برایش آسان است؛ زیرا اگر مالکی، ملکش را که در تصرّف دیگری است باز پس گیرد، برای شخص امانت‌دار و امین ناراحتی به‌‌بار نمی‌آورد؛ چنان‌‌چه حضرت علی (علیه‌‌السّلام) می‌فرماید : «..... آخرت شناسان روشن دل چند روز کوتاه دنیا را با صبر و شکیبایی و تحمّل انواع شداید در راه بندگی به سر برسانند تا در پی آن آسایش طولانی را دریابند، این عمل تجارت پرسودی است که پروردگارشان برای آنان مسیر بوده است».^[2]

---

[1]. نهج البلاغه، کلمات قصار، جمله 99.

[2]. ابن هیثم بحرانی، شرح نهج البلاغه، ج3، تهران: چاپخانه حیدری، بی‌‌تا، ص410.

ادامه دار..

سلام بر همراهان عزیزم؛ سلام علیکم بماصبرتم ونعم عقبی الدار

در راستای وعده داده شده برای بیان راههای تقویت صبر، اینک به ارائه راههایی میپردازیم که از معرفت وشناخت آدمی سرچشمه میگیرند.

با ما همراه باشید.

در ابتدای بحث لازم به یادآوری است که در کلام ائمه، صبر بر 3 قسم، تقسیم شده است : صبر بر مصیبت یعنی عدم جزع و فزع در مصیبت ها ، صبر بر معصیت یعنی خویشتنداری در برابر گناهان، وصبر بر طاعت یعنی خود را به انجام اوامر الهی وادار کردن. لذا راههای بیان شده برای تقویت صبر، مربوط به هر سه قسم خواهند بود.

1-خودشناسی:

انسان با شناخت خویش پی به استعدادها ،عیب ها و نقائص خود می برد و شاید بتوان گفت که ازاولین گام هادر مسیر تقویت صبر،خودشناسی است.چرا که تا آدمی خود را نشناسد و از قابلیت ها و عیوب خود آگاه نباشد نمی تواند راه درستی برای صبر پیشگی و تقویت آن در درون خود ایجاد کند چرا که هنوز پی به قابلیت ها و ضعف هایش نبرده تا بر اساس آن بتواند اهدافش را تنظیم کند.

در پرتو شناخت خود است که بسیاری از رذائل اخلاقی از جمله بی صبری که ناشی از عدم شناخت درست از خود و درنتیجه حقارت نفس می‌باشد از بین می‌رود . انسان زمانی که خود را درست و صحیح شناخت به آن قابلیت‌ها و استعدادهای ذاتی خود پی برد به نفس خویش هیچ وقت اجازه آلوده شدن به بسیاری از معاصی را  نمی‌دهد زیرا انسان پی به ارزش و بهای خود می‌برد و به هر قیمتی آن گوهر ناب را دیگر آلوده نمی‌کند و یقین می کند که ارزش و بهای او، خداست.

عدم شناخت از خود منشا خیلی از مشکلات روحی و روانی و فکری و اخلاقی انسان است اگر انسان حقیقت واقعی خود، هدف آفرینش، رابطه اش را با خدای خویش، جایگاهش را در نظام خلقت، تاثیر زندگی دنیوی در آخرت، نقش اخلاق خوب و طریقه برخورد مناسب با دیگران، سهم ثروت در کیفیت زندگی و نقش مصیبت ها و خوشی ها را در زندگی اش را بداند خیلی از مشکلاتش حل شده و زندگی سعادت آمیزی را برای خود رقم می زند.

یکی از موانع بزرگ رسیدن انسان به موفقیت مساله کم صبری و کم طاقتی اوست. چونکه با مقابله نادرست با مشکلات کسی نتوانسته بر آنها پیروز  شود لذا در قرآن کریم بار ها بعنوان یک صفت منفی به آن اشاره شده و اوصاف انسان های کم صبر را برای ما نشان داده تا با شناختشان خود را از این مساله خالی کرده و مجوز ورود آنها را درون خود ندهیم. انَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً *إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً *وَ إِذا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوعاً: به راستى که انسان سخت آزمند [و بى‏تاب‏] خلق شده است. چون صدمه‏اى به او رسد عجز و لابه کند. و چون خیرى به او رسد بخل ورزد.

برترین شناسایی آن است که بشر خود را بشناسد و بزرگ‌ترین نادانی آن است که انسان خود را نشناسد و از مسائل مربوط به نفس بی‌خبر باشد. آغاز هر معرفت و قدم اول برای رسیدن به خداوند، پی بردن به وجود نفس و خودی خود است و تا مادامی که انسان خود را پیدا نکند همچنان در بند شهوت‌ها اسیر است. به بیان دیگر معرفت النفس انفع المعارف (معرفت نفس بهترین معارف است) قرآن کریم مؤمنان را امر می‌کند که خود را دریابند و معرفت و شناخت نفس پیدا کنند و راه هدایت خود را ادامه دهند و از فتنه‌های فتنه گران و منادیان گمراهی وحشت و هراس به دل راه ندهند زیرا خدای بزرگ بر جمیع امور و اعمال ما حاکم است « یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعاً فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ».

در اهمیت خودشناسی همین بس که حضرت علی(ع) می‌فرمایند:« مَنْ عَرَفَ نفسَه فقد عَرَفَ ربَّه : هر کس نفس خود را بشناسد خدای خود را شناخته است».

آستانه تحمل

آستانه تحملتان پایین است؟ صبر وحوصله لازم را در زندگی ندارید؟پیشنهاد میکنم متن زیر رابخوانید.

جهانی که زندگی در آن جریان دارد، سرشار از پیچیدگی‌‌هاست و جریانات روزگار مطابق حکمت و خواست حضرت حق پیش می‌‌رود و در این بین خواست آدمی که اشرف مخلوقات است گاهی با این جریانات تزاحم پیدا می‌‌کند که از آن تعبیر به امتحان می‌‌شود؛ یعنی آن‌‌چه برای شخص واقع شده، مطابق طبع و خواست او نیست و یا این‌‌که به اموری امر می‌‌شود و یا از اموری نهی می‌‌شود که برای پایداری در هریک از این موارد، نیازمند یک عنصر اصلی در روح آدمی است و آن صبر است، کیمیای سعادت. صبر، لازمه‌‌ی پیروزی در هر امری است و موجب فلاح و رستگاری صاحب خویش می‌‌شود؛ زیرا موفقیت در هر امری وابسته به صبر و پایداری شخص در آن امر است. صبر حکم پلی را دارد که فرد را از ابتدای راه، با سلامتی به انتها می‌‌رساند. امّا این پل نیازمند یک ستون محکمی است که آن را تضمین کرده و تقویت نماید تا این پل سست نشود و موجبات ریزش آن فراهم نگردد؛ لذا صبر نیاز به مقاوم‌‌سازی و تقویت دارد که از روش و  راه‌‌کارهای مختلفی برای این امر می‌‌توان استفاده نموده.

برآنیم تا در ادامه به راههای تقویت صبر و آستانه تحمل در زندگی اشاره نماییم. پس همراه ما باشید.

ادامه دارد.....