گذاشت و گذشت یعنی ... درگذشت

یاران وهمراهان عزیز، سلام
امروز پنج شنبه است و روزی است که ما به یادکردن از امواتمان سفارش شده ایم گفتم به این مناسبت یادی کنیم از سفرآخرتمان که دیر یا زود باید گذشت و گذاشت.

آیه 185سوره آل عمران خداوند می‌‌فرماید: «کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَ مَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُور».
این آیه اشاره به قانون عمومی مرگ دارد و می‌‌فرماید: «هرکس مرگ را می‌‌چشد و شما پاداش خود را بطور کامل در روز قیامت خواهید گرفت آنها که از آتش دوزخ دور شده و به بهشت وارد می شوند، نجات یافته و رستگار شدند و زندگی دنیا چیزی جز سرمایه فریب نیست.»

گرچه برخی فنا پذیری خود را فراموش کرده‌‌اند و در این دنیا بدنبال بقا می‌‌گردند اما واقعیت این است که گرچه ما مرگ را فراموش کنیم اما او ما را فراموش نمی‌‌کند: «أَینَ ما تَکونُوا یدْرِککمُ الْمَوْتُ».


در آیه 185 سوره مبارکه آل عمران لفظ چشیدن آمده است؛ زیرا احساس کامل به‌‌وسیله‌‌ی ذائقه حاصل می‌‌شود؛ گاه ما غذایی را می‌‌بینیم و لمس می‌‌کنیم امّا احساس کامل ما از آن غذا تنها بعد از چشیدن آن غذا حاصل می‌‌شود که در این‌‌جا گویا خواسته است بگوید که مرگ نیز یک آغاز برای آدمی و موجودات زنده است.
در ادامه آیه اشاره به مرحله پاداش و کیفر اعمال دارد که پرداخت کامل (توفون) اعمال انسان در قیامت صورت می‌‌گیرد و در انتهای آیه می‌‌فرماید: وَ مَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُور». دنیا یک محل بازی و سرگرمی است که عوام فریب آن را می‌‌ خورند و در واقع طبل تو خالی است که سر و صدایی بیش ندارد.
این آیه به زیبایی فانی بودن دنیا و حتمی بودن مرگ را به ما گوشزد می‌‌کند؛ حال که خوشی‌‌های دنیا چند روزی بیشتر نیست و سختی‌‌هایش گذرا و موقتی است و مرحله‌‌ی مرگ پیش روی ماست و خداوند به حساب همه در روز قیامت رسیدگی می‌‌کند هرکس که نیکی کرده باشد جایگاه او بهشت برین است آیا جایی برای گلایه به درگاه خداوند باقی می‌‌ماند؟ جالب است که بعد از این‌‌که در این آیه خداوند بحث مرگ را مطرح می‌‌نماید، در آیه‌‌ی بعد بحث ابتلا و آزمایش را طرح کرده و از صبر سخن می‌‌گوید و می‌‌فرماید: «لَتُبْلَوُنَّ فِی أَمْوَالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذًى کَثِیرًا وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ».
با تأمّلی کوتاه می‌‌شود ارتباط زیبایی بین این دو آیه برقرار کرد که یاد مرگ و معاد موجبات صبر را فراهم می‌‌کند کسی‌‌که بداند دنیا محلّ گذر است و البتّه قیامت محل جزاست نسبت به امور حادث شده صبور است و نفس خویش را از گناه باز می‌‌دارد و به اطاعت الهی موظّف می‌‌نماید. باید توجّه داشت که اشاره به قانون عمومی مرگ در چندین آیه قرآن تذکّر داده شده است از جمله آیه 26 و 27 سوره الرحمن، که همه‌‌ی این موارد ما را به معادباوری می‌‌رساند.