گاهی تاریخ را مرور کن آنان که با رفتنشان رفتند و آنان که تا ابد در ذهن ها ماندند.
قرآن
پیرامون مطالعه تاریخ میفرماید: «وَ کُلاًّ نَقُصُّ عَلَیْکَ مِنْ
أَنْباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتُ بِهِ فُؤادَکَ وَ جاءَکَ فی هذِهِ
الْحَقُّ وَ مَوْعِظَةٌ وَ ذِکْری لِلْمُؤْمِنینَ»؛ «و هرگونه خبر از
اخبار فرستادگان (خود) را برای تو بازگو میکنیم، اخباری که قلب تو را
بدان ثابت و استوار سازیم، و در این سرگذشتها حق به تو رسیده و پند و
تذکّری برای گروندگان آمده است».
طبق آیه کریمه تاریخشناسی چهار فایده دارد؛ اوّل آنکه قلب تو باشنیدن
تاریخ آرام مییابد و میدانی که در گذشته هم، حوادث دردناکی بوده است و
تو اوّلین نفر نیستی که با این امور، حوادث و بلایا روبهرو میشوی و
دیگر آنکه حق بر تو (ای پیامبر) آشکار میشود. سوّم آنکه تارخ پند و
اندرز است برای افراد و بهعبارتی به قول امیرالمومنین میتوان گران
دیگران را ارزان خرید ؛ یعنی تجربههای آنها را در امور زندگی بهکار
برد و آخر آنکه تذکره و یادآوری است برای مؤمنان.
پس گاهی خودت را وادار به مرور تاریخ کن وبدان خود تو یک تاریخی و گذشته ات راهنمای آینده ات خواهد بود اگراشتباهاتت را خط بزنی.
#به_قلم_خودم
یاران وهمراهان عزیز، سلام
امروز پنج شنبه است و روزی است که ما به یادکردن از امواتمان سفارش شده ایم گفتم به این مناسبت یادی کنیم از سفرآخرتمان که دیر یا زود باید گذشت و گذاشت.
آیه 185سوره آل عمران خداوند میفرماید: «کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ
الْمَوْتِ وَ إِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَمَنْ
زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَ مَا
الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُور».
این آیه اشاره به
قانون عمومی مرگ دارد و میفرماید: «هرکس مرگ را میچشد و شما پاداش خود
را بطور کامل در روز قیامت خواهید گرفت آنها که از آتش دوزخ دور شده و به
بهشت وارد می شوند، نجات یافته و رستگار شدند و زندگی دنیا چیزی جز سرمایه
فریب نیست.»
گرچه برخی فنا پذیری خود را فراموش کردهاند و در این
دنیا بدنبال بقا میگردند اما واقعیت این است که گرچه ما مرگ را فراموش
کنیم اما او ما را فراموش نمیکند: «أَینَ ما تَکونُوا یدْرِککمُ
الْمَوْتُ».
در
آیه 185 سوره مبارکه آل عمران لفظ چشیدن آمده است؛ زیرا احساس کامل
بهوسیلهی ذائقه حاصل میشود؛ گاه ما غذایی را میبینیم و لمس
میکنیم امّا احساس کامل ما از آن غذا تنها بعد از چشیدن آن غذا حاصل
میشود که در اینجا گویا خواسته است بگوید که مرگ نیز یک آغاز برای آدمی و موجودات زنده است.
در
ادامه آیه اشاره به مرحله پاداش و کیفر اعمال دارد که پرداخت کامل (توفون)
اعمال انسان در قیامت صورت میگیرد و در انتهای آیه میفرماید: وَ مَا
الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُور». دنیا یک محل بازی و
سرگرمی است که عوام فریب آن را می خورند و در واقع طبل تو خالی است که سر
و صدایی بیش ندارد.
این آیه به زیبایی فانی بودن دنیا و حتمی بودن مرگ را به ما گوشزد
میکند؛ حال که خوشیهای دنیا چند روزی بیشتر نیست و سختیهایش گذرا و
موقتی است و مرحلهی مرگ پیش روی ماست و خداوند به حساب همه در روز قیامت
رسیدگی میکند هرکس که نیکی کرده باشد جایگاه او بهشت برین است آیا جایی
برای گلایه به درگاه خداوند باقی میماند؟ جالب است که بعد از اینکه در
این آیه خداوند بحث مرگ را مطرح مینماید، در آیهی بعد بحث ابتلا و
آزمایش را طرح کرده و از صبر سخن میگوید و میفرماید: «لَتُبْلَوُنَّ
فِی أَمْوَالِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِینَ
أُوتُوا الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِکُمْ وَ مِنَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا أَذًى
کَثِیرًا وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِکَ مِنْ عَزْمِ
الْأُمُورِ».
با
تأمّلی کوتاه میشود ارتباط زیبایی بین این دو آیه برقرار کرد که یاد مرگ
و معاد موجبات صبر را فراهم میکند کسیکه بداند دنیا محلّ گذر است و
البتّه قیامت محل جزاست نسبت به امور حادث شده صبور است و نفس خویش را از
گناه باز میدارد و به اطاعت الهی موظّف مینماید. باید توجّه داشت که
اشاره به قانون عمومی مرگ در چندین آیه قرآن تذکّر داده شده است از جمله
آیه 26 و 27 سوره الرحمن، که همهی این موارد ما را به معادباوری
میرساند.
خداوند در آیات 155 و 156 می فرماید : «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ». امیرالمؤمنین در تفسیر این آیه میفرمایند: «إِنَّ قَولَنا: (إِنّاللهِ) إِقرَارُ عَلَی أَنفُسِنَا بِالمُلکِ وَ قَولَنا: (وَإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ) إِقرَارٌ عَلَی أَنفُسِنَا بِالهُلکِ»؛[1] اینکه میگوییم: (إِنَّا لِلّه) اقرار میکنیم که ما مملوک خدا هستیم و اینکه میگوییم: (وَ إِنَّا إِلَیهِ راجِعُونَ) اقرار میکنیم که همه سرانجام از دنیا میرویم».
این آیه ما را به گذرا بودن این عالم متوجّه میسازد و یادآوری میکند که ما از خداییم و به سوی او باز میگردیم و توجّه به این نکته که ما از خود نیستیم و تمام هستی در اختیار خداست کار بندگی را آسان میکند و پذیرش حوادث و مصایب را سهل مینماید؛ زیرا کسیکه تمام داراییهای جسمانی؛ اعمّ از سلامتی قدرت جسمی، اقتصادی و... را از خود نداند و همه را مایملک حضرت حق تلقّی کند، آنگاه که خداوند این داراییها را از او بگیرد و فرد دچار مصیبت شود، تحمّل آن برایش آسان است؛ زیرا اگر مالکی، ملکش را که در تصرّف دیگری است باز پس گیرد، برای شخص امانتدار و امین ناراحتی بهبار نمیآورد؛ چنانچه حضرت علی (علیهالسّلام) میفرماید : «..... آخرت شناسان روشن دل چند روز کوتاه دنیا را با صبر و شکیبایی و تحمّل انواع شداید در راه بندگی به سر برسانند تا در پی آن آسایش طولانی را دریابند، این عمل تجارت پرسودی است که پروردگارشان برای آنان مسیر بوده است».[2]